مدیریت سرمایه مهارتی بسیار کاربردی است که در صورت یادگیری و اجرای صحیح می‌تواند جهان‌بینی و سبک زندگی شخص را به کلی تغییر دهد. در این مقاله از مجموعه مقالات سیتکس به تعریف دقیق مدیریت سرمایه، هدف آن، انواع و استراتژی‌های مدیریت سرمایه و عوامل موثر در آن می‌پردازیم.
مدیریت سرمایه چیست؟
استراتژی اقتصادی با هدف رسیدن به بیشترین بهره‌وری ممکن از سرمایه مالی یک شخص یا شرکت مدیریت سرمایه نامیده می‌شود. دستیابی به این مهم گاه با کاهش هزینهها و گاه با ایجاد تغییری کوچک در بخشی از کسبوکار به منظور افزایش درآمد امکان‌پذیر است. کنترل ریسک و برقراری تعادل از ارکان کلیدی مدیریت سرمایه اند.
اهمیت مدیریت سرمایه
بطور کلی اهمیت مدیریت سرمایه در کمک به حفظ سلامت اقتصادی و پایداری کسبوکار یا شرکت شماست. سرمایه‌ی مدیریت شده هم‌چنین می‌تواند:
- کاتالیزگر رشد کسبوکار و پیش‌روی به سمت فرصت‌ها و چالش‌های تازه باشد.
- وجهه عمومی کسبوکار یا شخص شما را میان شرکای بالقوه بهبود بخشد.
- استرس شما را با ارائه‌ی چشم‌اندازی شفاف از آینده کاهش دهد.
هدف مدیریت سرمایه چیست؟
مدیریت سرمایه تلاشی است برای تامین هزینه‌های روزانه و تضمین توسعه‌ی مالی از طریق حفظ سرمایه‌ی دردست و رساندن میزان سودآوری به بالاترین حد ممکن.
انواع مدیریت سرمایه
تمامی انواع مدیریت سرمایه در دو دسته‌بندی جای می‌گیرند:
- مدیریت سرمایه در گردش که فرآیندی است با هدف بالا بردن توان نقدینگی شرکت برای تامین هزینه‌های جاری مورد نیاز ادامه فعالیت در کوتاه مدت و پشتیبانی از اهداف بلند مدت از راه سرمایه‌گذاری. مقدار سرمایه در گردش با کسر بدهی‌های جاری از دارایی‌های جاری بدست می‌آید و معیاری است برای سنجش میزان نقدینگی یک شخص یا شرکت. رابطه‌ی بین این دو متغییر مستقیم است و با افزایش میزان سرمایه‌ی در گردش توان نقدینگی نیز بالا می‌رود.
- مدیریت سرمایه‌گذاری که مدیریت سرمایه‌هایی که منبع درآمد ثانوی اشخاص حقیقی یا حقوقی به حاسب می‌آیند را دربر می‌گیرد. از نمونه‌های این منابع می‌توان به طلا، مسکن، سهام و رمز ارز اشاره کرد.
انواع استراتژی‌های مدیریت سرمایه
سه استراتژی کلی برای مدیریت سرمایه وجود دارد؛ استراتژی محتاطانه، استراتژی تهاجمی و استراتژی پوششی. بسته به میزان ریسک‌پذیری، هر یک از این سه رویکرد مناسب گروهی از سرمایه‌گذاران است.
استراتژی محتاطانه :
این استراتژی بدنبال حفظ سرمایه با چشمداشت به سود بلند مدت است. استراتژی محتاطانه چندان متاثر از نواسانات و هیجانات بازار نیست و ریسک‌پذیری پایین و به تبع آن، سوددهی کمتری دارد. این رویکرد معمولا از سوی سرمایه‌گذاران با سنین بالاتر و سرمایه‌ی بیشتر پیش گرفته می‌شود.
استراتژی تهاجمی :
در این استراتژی سوددهی بالا در مدت زمان کم به نگهداری از سرمایه ترجیح داده می‌شود. پیش‌نیاز در پیش گرفتن این استراتژی، ریسک‌پذیری بالاست و طبیعتا میان سرمایه‌گذاران جوان از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
استراتژی پوششی :
استراتژی پوششی یا هجینگ (Hedging)، از لحاظ ریسک‌پذیری جایی بین استراتژی محتاطانه و استراتژی تهاجمی قرار می‌گیرد و سوددهی متوسطی دارد. این رویکرد همه‌ی ابزارهای مالی در دسترس را در راستای رسیدن به یک هدف بکار می‌برد؛ پوشش ریسک سرمایه‌گذاری. برای دستیابی به این هدف، استراتژی پوششی از قوانین و قواعد دقیق علمی پیروی می‌کند.
عوامل موثر در مدیریت سرمایه
عوامل متعددی بر مدیریت سرمایه و کنترل ریسک تاثیر دارند. میزان سرمایه‌ی اولیه، بازار مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، سیستم معاملاتی، مشخص کردن حد سود و زیان، خودداری از گرفتن تصمیمات هیجانی و رعایت تنوع در سبدهای سرمایه‌گذاری از مهمترین این عوامل اند که در ادامه به تفکیک به آنها می‌پردازیم.
میزان سرمایه اولیه
هر یک بازارهای مالی حداقلی از میزان سرمایه را برای شروع فعالیت نیاز دارند. مشخصا این میزان میان بازارهای مسکن، بورس و رمز ارز یکی نیست. پس میزان سرمایه اولیه تعیین کننده‌ی بازار یا بازارهای هدف سرمایه‌گذاری است.
بازار مورد نظر برای سرمایه‌گذاری
هر بازار ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که شناخت دقیق آنها مهمترین پیش‌نیاز ورود به آن بازار است. حساسیت و پیچیدگی این مفاهیم ضرورت یادگیری اصول پایه و روش‌های تحلیل مانند تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال برای موفقیت در مدیریت سرمایه و کنترل ریسک را نشان می‌دهد. برای مثال ورود به بازار رمز ارز و سرمایه‌گذاری در آن نیازمند شناخت کامل با مفاهیم رمز ارز، بلاکچین، صندوق های قابل معامله، شاخص قیمت مصرف کننده و … است.
تعیین سیستم معاملاتی
دانش بدست آمده از مطالعه‌ی ابعاد مختلف بازار سرمایه، روش‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری را پیش روی شما می‌گذارند. طبیعتا یادگیری همه‌ی این روش‌ها نیازمند زمان و هزینه‌ی زیادی است و به آسانی امکان پذیر نیست. از سوی دیگر ممکن است بسیاری از این روش‌ها با میزان سرمایه یا روحیات شما سازگاری نداشته باشند. بنابراین بهترین راهکار این است که همه‌ی روش ها را از فیلتر میزان سازگاری گذارنده و در چند روش باقی‌مانده که با روحیات و میزان سرمایه شما مطابقت داشتند خبره شوید.
تعیین حد سود و زیان
مشخص کردن حد سود و زیان از مهمترین راه‌های کنترل ریسک و حفظ سرمایه‌ی اولیه است. با این کار معامله‌ی شما در صورت رسیدن به حد مشخصی از سود یا ضرر بصورت خودکار متوقف می‌شود. پس ریسک برداشت دیرهنگام در صورت رسیدن به میزان سود مورد نظر و یا از بین رفتن کل سرمایه در صورت سقوط ناگهانی ارزش سرمایه‌گذاری از بین می‌رود.
خودداری از گرفتن تصمیمات هیجانی
رسیدن به سود ناگهانی یا از بین رفتن سرمایه می‌تواند سرمایه‌گذار را به سمت گرفتن تصمیمات احساسی و هیجانی سوق دهد. صرف نظر از میزان دانش و تجربه‌ی شما در بازار، امکان مواجهه با ضرر شدید همواره وجود دارد. در این مواقع مهمترین چیز کنترل احساست و خودداری گرفتن تصمیمات هیجانی است.
تنوع در سبدهای سرمایه‌گذاری
یکی از بهترین راه‌های مدیریت سرمایه و کنترل ریسک رعایت تنوع در سبدهای سرمایه‌گذاری است. شما می‌توانید با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف که با یکدیگر همبستگی معکوس دارند، بخش بزرگی از ریسک‌های احتمالی را از بین ببرید.
برای مثال نواسانات بازار ارز می تواند تاثیر معکوسی بر دو صنعت پتروشیمی و مواد غذایی داشته باشد. چرا که شرکت‌های حوزه نفت و پتروشیمی بیشتر در بخش صادرات فعالیت دارند و در صورت افزایش قیمت دلار متنفع خواهند شد، اما شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی در این صورت با چالش افزایش هزینهها روبرو خواهند شد. بنابراین شما می‌توانید با سرمایه‌گذاری در هر دوی آنها سرمایه خود را به اصطلاح بیمه کنید.
سوالات متداول درباره مدیریت سرمایه
مدیریت سرمایه چیست؟
یک استراتژی مالی با هدف کنترل ریسک و حفظ سرمایه برای رسیدن به بیشترین حد بازدهی ممکن.
استراتژی‌های مدیریت سرمایه به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
سه دسته‌بندی کلی برای استراتژی های مدیریت سرمایه وجود دارد؛ استراتژی محتاطانه، استراتژی تهاجهی و استراتژی پوششی.
چه عواملی در مدیریت سرمایه تاثیرگذار اند؟
عوامل موثر بر کنترل ریسک و مدیریت سرمایه بسیار اند که از مهمترین آنها می‌توان به میزان سرمایه‌ی اولیه، بازار مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، سیستم معاملاتی، مشخص کردن حد سود و زیان، خودداری از گرفتن تصمیمات هیجانی و رعایت تنوع در سبدهای سرمایه‌گذاری اشاره کرد.
